به گزارش بازی اندروید بعضی می گویند احمدشاه قاجار در بچگی گرفتار بیماری می شود و نذر می کند که پس از بهبودی، در تکیه دولت بچه خوانی کند و بعضی دیگر هم می گویند احمد شاه در تکیه نیاوران به تماشای تعزیه می نشسته.
از نظر تاریخی نمی دانیم کدام روایت درست است ولی هر چه هست، نشان گر جایگاه مهم هنر تعزیه است و یادآور این حقیقت تلخ که حالا دیگر نه تکیه دولتی داریم و نه تکیه نیاوران فعال است.
مرتضی صفاریان، هنرمند پیشکسوتی است که در آستانه 90 سالگی هم همچنان تعزیه خوانی می کند.
او در گفتگویی با ایسنا از تجربه های شخصی خودش می گوید و آرزو دارد در چهار گوشه تهران چهار تکیه درست شود تا امثال او تجربیات خویش را به جوانان مشتاق انتقال بدهند.
او یادآوری می کند: «از ده دوازده سالگی تعزیه می خواندم. محمد خان ساقی که در بازار فرش فروشی داشت، حُر را می خواند و من پسر حُر را می خواندم. ما در تکیه نیاوران تعزیه اجرا می کردیم و نمی دانم چه شد که این تکیه دیگر فعالیتش را ادامه نداد. یادم می آید آخرین قسمت سریال «شب دهم» را هم در همین تکیه فیلمبرداری کردند. چند سال پیش هم از سوی تلویزیون چندین مجلس تعزیه را ضبط کردیم. کلی زحمت کشیده شد. وقتی اجرا می کردیم، فیلبمردارها گریه می کردند ولی این تعزیه ها پخش نشد و ما هم نمی دانیم چرا.»
او سپس نقل قولی از پدرش را روایت می کند که خودش هم تعزیه خوان بوده: «پدرم یکی از مسن ترین تعزیه خوانان بود. او می گفت احمد شاه در کودکی بیمار شده و نذر کرده بود در تکیه دولت، بچه خوانی کند و سکینه را بخواند. پدرم به نام باباجون شناخته می شد و موافق خوان بود و هم مخالف خوان. در آن دوره، کسی به نام مش اصغر مازندرانی، امام خوان بود و آقایی هم به نام هزارخانی، معروف به ابراهیم گردن، شهادت خوان و زنانه خوان بود. حاج سید محمد بکایی، پدر سید حسن هم تعزیه گردان بود.»
او هم جزو تعزیه خوانانی بوده که در دوره ممنوعیت تعزیه، از اجرا باز مانده است: « زمان پهلوی اول، تعزیه ممنوع گردید و ما در شهرهای دیگر اجرا می کردیم که ژاندارم ها اذیت مان می کردند. یک نفر را مسئول سرکشی می گذاشتیم که بمحض ورود ژاندارم ها، خبرمان می کرد چون تعزیه خوانان را به کلانتری می بردند.»
مدتی بعد در دوره پهلوی دوم ممنوعیت تعزیه برداشته شد و اتفاقا این هنر در جشن های جهانی مورد توجه قرار گرفت.
صفاریان تجربه تعزیه خوانی در آن مقطع را هم دارد: «در جشن هنر در تعزیه مسلم بودم.»
او که هنوز هم تعزیه خوانی می کند، ادامه می دهد: «ما هنوز هم اجرا داریم؛ در سبزوار و نهاوند و کیش، اراک و اصفهان و خوانسار و... من هم اکنون 89 سالم می باشد و خدا را شکر سرپا هستم. این هم از نظر لطف امام حسین و مردم است.»
حالا سال هاست که مخالف خوان است و ابن زیاد و ابن سعد را می خواند: «چند سال پیش در خوانسار، تعزیه بازار شام داشتیم. آن زمان شمر می خواندم. وقتی یزید گفت سر امام را بیاور، من با حالتی سر امام را آوردم و ناگهان یکی از تماشاگران با چوبدستی به ما حمله کرد ولی تماشاگران دیگر او را نشاندند. او نشست و به گریه افتاد و پس از اجرا به من گفت تو با چنان حالتی سر امام را آوردی که باورم شد تو واقعا شمر هستی!»
این تجربه فقط به یکی دو شمرخوان محدود نمی گردد. خیلی از شمرخوانان چنین خاطراتی دارند: «پدرم تعریف می کرد که شمرخوان ها را می زدند و حتی مردم یک شمرخوان را با گلوله کشته بودند.»
او که تجربه فعالیت در تکیه های ویژه تعزیه را داشته، درباره نبود تکیه ای ثابت برای اجرای این گونه نمایشی می گوید: « مردم آنچنان به این هنر عشق و علاقه دارند که در هر جایی به دیدن تعزیه می آیند ولی باید جای درستی برای اجرای تعزیه داشته باشیم. ما در خانه مان حسینیه ای داریم و هفتگی برنامه اجرا می نماییم. یک آقایی هست که از آمل می آید. او هر هفته می آید و نیمه شب برمی گردد چون بامداد ها باید سر کار برود.»
صفاریان که درجه یک هنری معادل دکترا دارد، اضافه می کند: «سئوال من اینست که اگر تعزیه را قبول دارید، چرا جایی به اجرای آن اختصاص نمی دهید؟ اگر قبول ندارید، چرا به هنرمندانش درجه دکترا می دهید. از وزارت ارشاد می خواهم چهار گوشه تهران چهار تکیه بنا کند و بودجه ای هم در نظر بگیرد تا امثال ما به جوانان علاقمند به تعزیه درس بدهیم. حتی همین میدان امام حسین را میتوان به تکیه ای شبیه تکیه دولت تبدیل کرد. یا این که محرم و صفر در آن چادر بزنند که بتوان تعزیه اجرا کرد. وقتی هیچ تکیه ای نداریم، باید چنین کارهایی انجام داد. هرچند ما هنوز هم نمی دانیم چرا تکیه نیاوران را تعطیل کردند.»
تکیه دولت
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب