بازی اندروید: مدیر گروه تئاتر «آناهیتا» نمی توانست این جوانك را بپذیرد. آخر موعد ثبت نام گذشته بود اما جوان مشتاق مگر می توانست به این آسانی از این وسوسه بگذرد. او به عشق تئاتر راهی تهران شده بود. سماجت و صبوری كرد و یك سالی در تئاتر پارس كار كرد تا فرصتی به او داده شد و به گروه تئاتر «آناهیتا» راه پیدا كرد. محمود دولت آبادی این گونه به عرصه تئاتر وارد شد.
اما در آن سال ها چه کسی می توانست تصور کند این جوانک خوش سیما که با سماجت و صبوری راه خویش را به صحنه گشوده است، روزگاری یکی از درخشان ترین چهره های ادبیات داستانی ما خواهد شد؛ اما این همه، هیچگاه آسان به دست نیامد و او برای فتح این قله ها راهی پر سنگلاخ را طی کرد.
به گزارش بازی اندروید به نقل از ایسنا، امروز ـ دهم مرداد ماه ـ هشتادمین سالروز تولد محمود دولت آبادی است. او خود درباره تولدش گفته است:
«برادر بزرگم محمدرضا که مرا بزرگ کرده و زمان تولد من ۹ ساله بوده، گفت تو در نیمه مرداد ۱۳۱۹ متولد شده ای و من با پشت چاقو این تاریخ را پشت در خانه کندم. ولی بعد که پدرم سجل می گیرد، تاریخ تولدم را می نویسند ده مرداد.»
سال های نخست زندگی اش با جنگ جهانی گره خورد؛ در تنگدستی. از همان ابتدا دانست باید روی پای خود بایستد و زندگی فرش قرمزی برایش پهن نکرده. پس خیلی زود دست به کار شد و همه جور کار سخت را آزمود؛ کار روی زمین، چوپانی، پادویی کفاشی، وردستی پدر و برادرها در کارگاه تخت گیوهکشی، شاگرد دوچرخه سازی، کار در یک کارخانه پنبه پاککنی، سلمانی و...
او زندگی را در لابه لای کتاب ها پیدا نکرد بلکه روزگار، تلخ و شیرین خویش را به جسم و روح او چشانید تا قبل از اینکه وارد دنیای هنر شود، زندگی های گوناگون را آزموده باشد.
ولی از همان آغاز با دقتی عجیب، مردم را، خلق و خوی شان را، شیوه صحبت کردن و رفتارشان را می دید و به خاطر می سپرد. خصلتی که بعدا در عالم بازیگری و بعد از آن در جهان نویسندگی به کارش آمد.
درباره جایگاه وی در ادبیات داستانی سخنان بسیار گفته شده ولی هنوز هستند کسانی که از وجه بازیگری او آگاهی ندارند. ما در این گزارش که به انگیزه سالروز تولد نویسنده موی سپید کرده است، کمی به دنیای جوانی او سرک می کشیم و بخش هایی از زندگی محمود دولت آبادی بازیگر را روایت می نماییم.
گفته شده پدربزرگش تعزیه خوان بوده و این نوه هم در نوجوانی بچه خوان تعزیه بوده است. کودکی که برخاسته از خطه شرق است، در نوجوانی و در مشهد با تئاتر آشنا می شود و همین عشق او را به تهران می کشاند.
باخبر می شود گروه تئاتر «آناهیتا» به سرپرستی مهین و مصطفی اسکویی در حال جذب هنرجو است ولی او را به این گروه راه نمی دهند چونکه که زمان ثبت نام گذشته و او به تئاتر پارس در لاله زار می رود، نه که فکر کنید از همان اول روی صحنه می رود، کارهای خیلی از سر می گذراند، اعلام برنامه ها، کنترلچی، سوفلوری، خلاصه همه جور کاری در تئاتر می کند تا سرانجام در دهه چهل وارد گروه تئاتر آناهیتا می شود و این نخستین پله ورود او به دنیای هنر است.
حضور وی در تئاتر در دهه طلایی چهل شروع می شود و تا اوایل دهه پنجاه ادامه پیدا می کند. در این دوران خیلی از جوانانی به تئاتر وارد می شوند که بعدها هر یک چهره ای ماندگار در این حوزه شدند؛ کسانی مانند بهرام بیضایی، اکبر رادی، غلامحسین ساعدی و... که دولت آبادی جوان در نمایشنامه های این نویسندگان هم نسل خود بازی می کند.
او در این دوره در گروه «هنر ملی» به سرپرستی عباس جوانمرد هم عضو می شود.
بازی در نمایش هایی همانند «شب های سفید» اثر داستایفسکی، «قرعه برای مرگ» اثر واهه کاچا، «نگاهی از پل» نوشته آرتور میلر، «چوب به دست های ورزیل» اثر غلامحسین ساعدی، «شهر طلایی» اثر عباس جوانمرد، «قصه طلسم و حریر و ماهیگیر» به نویسندگی علی حاتمی، «ضیافت و عروسک ها» اثر بهرام بیضایی، سه گانه «مرگ در پاییز» نوشته اکبر رادی، «تمام آرزوها»(تامارزوها) نوشته نصرت الله نویدی، «چهره های سیمون ماشار» نوشته برشت، همچون فعالیت های وی در تئاتر است.
به دعوت مهین اسکویی در نمایش «در اعماق» نوشته ماکسیم گورکی بازی می کند و در میانه اجرای همین نمایش ماجرایی برای او رقم زده می شود؛ روزی دو نفر به محل کارش می آیند و برای پرسش و پاسخی دو ساعته او را با خود می برند. دو ساعتی که البته دو سال طول می کشد و بازیگر مورد نظر ما در میانه همه تجربه اندوزی های زندگی اش، این دفعه پای به زندان می گذارد و در این همین فضا با چهره های بسیار زیادی آشنا می شود. گاهی از دکتر علی شریعتی سیگار می گیرد و زمانی با آیت الله محمود طالقانی که او را چون پدری می داند، راز دل می گوید.
و زندان... در همین جاست که «کلیدر» را در ذهنش می نویسد.
اما اشتباه نکنیم. جرقه های نوشتن خیلی زودتر از این در ذهن این بازیگر روشن شده است. گویی عالم بازیگری با همه جذابیت های فریبنده اش، ذهن ناآرام او را ارضا نمی کرده و این چنین است که در تمام سال های بازیگری، دست به قلم هم بوده است ولی این نوشته ها، برخلاف انتظار، نمایشنامه نبودند، بلکه داستان های کوتاهی بودند که آنها را در مجله گروه تئاتر آناهیتا منتشر می کرد. به جز این، گاهی هم نقدی بر آثار روی صحنه می نوشت.
زندان، او را از صحنه دور می کند و در مقابل به نوشتن نزدیکتر می شود. کاری که برایش لذتی رنج آور دارد.
با آغاز موج نو سینما در نیمه دوم دهه ۵۰، داریوش مهرجویی هنرمند نوجوی سینمای ایران که نمی تواند فیلم هایش را با بازیگران سینمای آن دوره بسازد، راهی سالن های تئاتر می شود و جوان اول آثارش را از میان چهره های بنام تئاتر بر می گزیند. محمود دولت آبادی هم یکی از انتخاب های وی برای بازی در فیلم «گاو» است و با ایفای نقش کوتاهی در این فیلم، بازی در مقابل دوربین سینما را هم تجربه می کند.
در سال های آغازین انقلاب او همچنان در اندیشه تئاتر است ولی این دفعه رویای او بازیگری نیست، بلکه دلمشغولی اش مسائل صنفی و تشکیلاتی و البته تئاتر ملی است تا آنجاکه بعنوان دبیر نخستین سندیکای هنرمندان و کارکنان تئاتر وارد عمل می شود و جشنواره ای هم در لاله زار برگزار می نماید. جشنواره ای که با حرکات زیبای سعدی افشار هنرمند مطرح سیاه باز شروع به می شود و خاطره ای دلنشین برای این هنرمند دوست داشتنی رقم می زند، خاطره ای آنچنان دلپذیر که سعدی افشار در آخرین ماه های زندگی اش، خواهان دیدار دولت آبادی شد تا بار دیگر آن خاطره را زنده کند.
او که در سال های اول انقلاب مدام درباره لزوم تئاتر و تئاتر ملی مصاحبه و سخنرانی می کند، آرام آرام جادوی صحنه برایش کمرنگ می شود.
حالا شاید دلش خلوتی می خواهد که همه آن تخیلات، همه آن تصاویر و خواب هایی را که در تمام این سال ها در زندان و بیرون از آن دیده و آن همه تجربه هایی را که زندگی به او بخشیده، روی کاغذ بیاورد و دست به کار خلقی تازه بشود. این دفعه جادوی نوشتن او را با خود می برد؛ بردنی که هنوز هم ادامه دارد.
فرزند فاطمه و عبدالرسول، در کنار آثار داستانی بی شمارش که «کلیدر»، «جای خالی سلوچ»، «روزگار سپری شده مردم سالخورده»، «ما هم مردمی هستیم»، «بنی آدم»، «سلوک»، «آن مادیان سرخ یال»، « کلنل»، «طریق بسمل شدن»، «عقیل عقیل» و... تنها بخشی از آن است، نمایشنامه هایی مانند «تنگنا»، «گل آتشین»، «ققنوس»، «خانه آخر» اقتباس از «اتاق شماره ۶» نوشته چخوف و البته نمایشنامه ای کوتاه به نام «درخت» را هم به نگارش در آورده است.
اما تنها کسی که طعم تئاتر را چشیده باشد می داند که این خوشی، فراموش شدنی نیست؛ حتی اگر سال ها گذشته باشد و این چنین است که تا همین چند سال پیش در میانه دهه هفتم زندگی اش از اشتیاق برای نگارش نمایشنامه البته نه در ادامه نمایشنامه های قبلی اش بلکه نمایشنامه هایی با اقتباس از آثار کلاسیک فارسی سخن گفته است. وسوسه ای که سال ها همراه او بوده است و شگفت انگیزتر اینکه تا همین در همان زمان شوق تمرین و بازی در «شاه لیر» شکسپیر را داشت اما او هم مانند دیگر هنرمند بزرگ تئاتر، حمید سمندریان، جایگاهی ویژه برای شکسپیر قایل است آنچنانکه چند سال پیش در یکی از گفتگوهایش گفته است: «حتی چندی قبل دوست داشتم به سمت نمایش بروم و «شاه لیر» را تمرین و بازی کنم. خیلی به آثار شکسپیر علاقه مندم. در جوانی آرزو داشتم «هملت» را بازی کنم و پس از آن دوست داشتم «شاه لیر» را بازی کنم، ولی جرات نکردم. وقتی پس از مدتی که کاری انجام نداده اید، می خواهید باردیگر وارد کار شوید، این رفتنِ باردیگر به طرف آن کار جسارت زیادی می خواهد.»
هرچند زمانه به پسرک روستای دولت آباد سخت گرفت ولی او که امروز هشتادمین سال زندگی خویش را آغاز می کند، کوله بارش، سرشار است.
منبع: بازی اندروید
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب