بازی اندروید
اروپایی عاشق تعزیه

پیتر بروک که بود و در ایران چه کرد؟

پیتر بروک که بود و در ایران چه کرد؟

بازی اندروید: محرم که بشود، کسانی که در کار نمایش ایرانی هستند، حتما در گوشه ذهن شان یادی هم از پیتر بروک می کنند؛ کارگردان افسانه ای تئاتر جهان که نامش با نمایش های شرقی و تعزیه ما هم گره خورده است.


اما چرا پیتر بروک برای ایرانیان هنرمند مهمی است؟
به گزارش بازی اندروید به نقل از ایسنا، بروک کارگردان بریتانیایی تئاتر، بسیار نوگرا و جست جوگر بود. البته که در این نوشتار قرار نیست کارنامه هنری او یا تاثیرش را در اعتلای تئاتر جهان ارزیابی نماییم. مراد ما این است که نقش مهم او را در توجه به فرهنگ کشور خودمان و داشته های ملی مان بازگو نماییم.
او کسی است که قسمتی از سرمایه های مهم فرهنگی ما را به یادمان آورد و نشان مان داد چگونه می توانیم از این داشته ها بهره مند شویم.
بروک هم نزد هنرمندان تجربه گرا صاحب اعتبار است و هم هنرمندانی که در کار نمایش های سنتی و به ویژه تعزیه هستند. وی در سفرهای خود به ایران، هم با هنرمندان جوان و نوگرا دیدار نمود و هم با چهره هایی مانند سعدی افشار، سیاه بازی نامی کشور و هاشم فیاض، چهره موثر تعزیه.
او که سال ۱۹۷۰ به ایران سفر کرده بود، به هنگام حضور در یکی از روستاهای دورافتاده کشورمان، تماشاگر تعزیه شد و تجربه خودرا از دیدن این نمایش به شکلی توصیف کرد که همچنان برای اهل این هنر منبعی قابل استناد است.
بروک تجربه خودرا این چنین شرح داده است: «در ایران تئاتر فوق العاده باقدرتی وجود دارد به نام تعزیه که تنها تئاتر دنیای اسلام شمرده می شود. این تئاتر مبتنی است بر مرگ شهیدان پیشوای اسلام که توسط روستاییان در بعضی اوقات سال برای خود همان روستا اجرا می شود. این شکل از تئاتر توسط شاه در سالیان درازی قدغن شد. با توجه به این تعزیه در سیصد یا چهارصد شهر و روستا در یک زمان بطور مخفیانه همچون یک رسم و ایین اجرا می شد.
یکی از اجراهای بسیار مهیج، شورانگیز و تاثرآوری که در زندگی ام دیده ام، در یک روستای کوچک ایران بود که شهادت سومین امام را نمایش می دادند. ما سه خارجی بودیم که چنین امکان افتخاری نصیب مان می شد تا در جمع روستاییانی که برای تماشای نمایش آمده بودند، قرار گیریم. نمایش در فرمی بسیار ساده و مردمی اجرا شد و نیز بسیار موثر بود. تماشاگر می دانست واقعه ای در قرن های گذشته رخ داده که اینک باردیگر زنده و بازسازی می شود. شهید بار دیگر در مقابل چشمان شان پدیدار می گشت و آنان بطور عمیق می گریستند، چنان می گریستند که ما در فغان مردم یک شهر بعد از بمباران شاهدش بودیم. اجرای آن نمایش در فرمی بسیار استلیزه شده ولی در عین حال با یک مضمون کاملا واقعی و طبیعی همراه بود... سالهای گوناگون پیرامون تعزیه به ویژه به جهت موفق بودنش، سرو صدای بسیاری به وجود آمد تا این که در نهایت شاه و مسئولان کشوری به تکاپو افتادند تا با فراهم کردن جشنواره بین المللی هنر و با گنجاندن برنامه «تعزیه بزرگترین گنجینه ملی ایران»، ژستی لیبرال منشانه از خود به جهانیان بنمایانند. من در آنجا شاهد بودم که چگونه ممکنست تنها در یک شب جماعتی را از چند کیلومتر دورتر به آنجا کشاند و فرم طبیعی را به کلی ویران ساخت.»
منبع: تئاتر معاصر اروپا، ناصر حسینی مهر، پاورقی صفحات ۶۳ و ۶۴. چاپ اول ۱۳۷۷ف انتشارت نمایش مرکز هنرهای نمایشی کشور.


اما حضور بروک در ایران تنها به تماشای تعزیه و صحبت در آن خلاصه نمی گردد. او کارگردانی است که در تخت جمشید نمایش اجرا کرده و مسحور این فضا شده است.
زنده یاد پرویز پورحسینی، همچون بازیگرانی است که در نمایش «ارگاست» او حضور داشته است.
این بازیگر مشغول بازی در نمایش «ادیپ» و در نقش ادیپ شهریار بود که بروک بازی او را دید و پذیرفت که پورحسینی هم یکی از بازیگران نمایشی باشد که قرار بود با حضور بازیگران ایرانی و خارجی آماده اجرا بشود.
پورحسینی به مدت ۴ ماه در کارگاه این هنرمند در پاریس شرکت کرد.
آن گونه که پورحسینی در کتاب خاطرات تئاتری اش گفته است، مدتی بعد بروک در مسافرت به ایران، گروه ایرانی بازیگران خودرا انتخاب نمود و کار را به آربی اونسیان که وظیفه دستیاری او را بر عهده داشت، سپرد.
نمایش مورد نظر او «ارگاست»، برای او نوعی کار بر زبان ها بود. چیزی که پورحسینی، توصیفش را دشوار دانسته بود.
دو گروه بازیگر مشغول تمرین این نمایش شدند؛ تعدادی در پاریس و تعدادی هم در ایران. بروک و اوانسیان در تماس بودند و نتیجه تمرین ها را با یکدیگر به اشتراک می گذاشتند.
در ایران فهیمه راستکار، سیاوش تهمورث، داریوش فرهنگ، صدرالدین زاهد و... همچون بازیگران این نمایش بودند. ابتدا قرار بود محمود دولت آبادی و رضا کرم رضایی هم در این پروژه حضور داشته باشند که بعدا این همکاری منتفی شد.
پیتر بروک و هاشم فیاض، هنرمند باسابقه تعزیه


منبع:

1401/05/14
13:48:42
5.0 / 5
642
تگهای خبر: بازی , شركت
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)

تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
لطفا شما هم نظر دهید
= ۹ بعلاوه ۵
بازی اندروید