بازی اندروید: شهرام مکری معتقد می باشد در جشنواره فیلم فجر تناقضی وجود دارد که در حالت خوش بینانه باید آنرا یک سوءتفاهم دانست یا یک عهد و قرار قدیمی که هنوز به روز نشده است.
به گزارش بازی اندروید به نقل از ایسنا، «جنایت بی دقت» به کارگردانی شهرام مکری از آن دست فیلم هایی است که دبیر جشنواره فیلم فجر تاکید کرده به سبب حضور در جشنواره های خارجی شرایط حضور در «فجر» را ندارد و البته در این میان به پروانه نمایش نداشتن این فیلم هم اشاره می شود. این فیلم امسال در جشنواره های مختلفی حضور داشته و جایزه هیات داوران مستقل جشنواره فیلم ونیز و هوگوی نقره ای جشنواره شیکاگو را کسب کرده است.
مسئله نبود امکان برای شرکت کردن چنین فیلم هایی در جشنواره فجر بهانه ای برای گفت و گو با کارگردان «جنایت بی دقت» شد و او بیش تر از آنکه حضور فیلمش در جشنواره فجر برایش دغدغه باشد از استانداردهایی اظهار داشت که این جشنواره باید به آن نزدیک شود.
«جنایت بی دقت» پروانه نمایش دارد؟
مکری در ابتدا در پاسخ به اینکه آیا برای صدور پروانه نمایش فیلم «جنایت بی دقت» اقدامی شده است و همین طور باتوجه به شرایط ویژه جشنواره امسال که هنوز مشخص نیست به چه شکل برگزار می شود، آیا اصلا علاقه ای به حضور در این رویداد دارد یا خیر؟ بیان کرد: ما اوایل مهرماه برای پروانه نمایش فیلم اقدام کردیم ولی تا الان هنوز از ارشاد خبری نشده و حتی نسخه ای از فیلم را از ما نخواسته اند. البته فکر می کنم قسمتی از این اتفاق به شرایط حال حاضر کشور از نظر نمایش فیلم ها برگردد ولی با این وجود در جریان دقیق برگزاری جلسه های شورای پروانه نمایش نیستم، فقط تا جایی که اطلاع دارم اخیرا پروانه نمایش فیلم خانم نیکی کریمی (آتابای) که سال قبل در جشنواره بود صادر شده که فاصله زمانی تقریباً یک سال برای صدور مجوز مدت زمان زیادی است.
او اضافه کرد: در این زمینه باید این نکته را بگویم، به جهت اینکه یک فیلم بتواند در بازار بین المللی کار کند و سهمی هر چند کوچک از آن داشته باشد باید اهتمام کند، خودرا زودتر به بازارهای جهانی برساند، یعنی مثلاً وقتی فیلمی را تولید می کنید که محصول سال ۲۰۲۰ یا ۲۰۱۹ است خیلی نمی توانید صبر کنید و آنرا نگه دارید تا برای پخش در بازارهای جهانی از زمان تولید آن بگذرد؛ در نتیجه باید فیلم خودرا زودتر به بازار برسانید و این فرآیند هم ابتدا از فستیوال ها آغاز می شود که خریدارها و فروشنده ها در این رویدادها شرکت می کنند و فیلم ها را می بینند. بدین سبب ما زودتر از زمان انتظاری که برای گرفتن پروانه نمایش فیلم در ایران طی می نماییم ناچاریم فیلم خودرا برای فستیوال ها و شرکت در بازارهای خرید و فروش جهانی ارائه نماییم. درواقع فیلم هایی که بخواهند به بازار گسترده تری فکر کنند ناچارند که از این مسیر بگذرند.
وی افزود: در همین راستا ما هم از جشنواره ونیز پخش بین المللی فیلم «جنایت بی دقت» را شروع کردیم. قرارداد پخش فیلم با یک شرکت خارجی است و این شرکت موفق شده چندین قرارداد پخش و اکران با کشورهای مختلفی همچون ایتالیا، سوئیس و آلمان منعقد کند. البته شرایط کرونا همه این برنامه ها را به تعویق انداخته وگرنه فیلم ما خیلی زودتر وارد فرآیند پخش می شد، اما به هر حال در چند جشنواره در سال ۲۰۲۰ شرکت کردیم و چند جشنواره هم در سال ۲۰۲۱ داریم که نمایش فیلم در آنها در چند وقت آینده صورت خواهد گرفت و اکرا ن را در فرانسه، سوئیس و ایتالیا هم در برنامه داریم.
«فجر» برای ما نوستالژی و خاطره است
مکری درباره شرکت در جشنواره فجر هم اظهار داشت: هر فیلمسازی دوست دارد اثرش در جشنواره های مختلف به نمایش در آید چون موجب می شود بازخوردهای بیشتری بگیرد که این بازخوردها به فروش فیلم هم کمک می نماید. جشنواره فجر هم همین شرایط را دارد و بازخوردهای آن شاید می تواند در فروش و دیده شدن فیلم تاثیر خوبی داشته باشد به خصوص برای فیلم من که معمولاً با بازیگران جدید و همین طور عوامل فنی جدید کار می کنم و دیده شدن آنها می تواند به بازار سینمای ایران هم کمک کند؛ در نتیجه در پاسخ به اینکه آیا تمایل دارم که فیلم ام در جشنواره فجر باشد یا خیر، باید بگویم من هم مثل هر فیلمساز دیگری به جشنواره فجر مانند فستیوال های دیگر نگاه می کنم و همانطور که تمایل دارم فیلمی که ساخته ام در فستیوال های مختلف باشد به جشنواره فجر هم همین نگاه را می توانم داشته باشم، منتها جشنواره فجر به سبب آن که همه ما با آن نوستالژی و خاطره داریم و فیلم های خوب زندگی خود در سینمای ایران را در این جشنواره دیده ایم می تواند از این نظر اهمیت دیگری هم داشته باشد. من موقعیت های مختلفی را در این فستیوال تجربه کرده ام یعنی هم بعنوان مخاطب در آن بودم، هم بعنوان کسی که در صف بلیتش بوده، هم بعنوان کسی که با نشریات آن کار کرده و حالا هم بعنوان یک فیلمساز هستم که می تواند در این جشنواره فیلم داشته باشد. این یک خاصیت منحصر به فرد است که ما درباره فستیوال های دیگر در هیچ نقطه از دنیا چنین حس و موقعیتی نداریم و همین سبب می شود جشنواره فیلم فجر اهمیت و جایگاه دیگری برای فیلمساز ایرانی داشته باشد. پس بله، من دوست دارم فیلمم در فستیوال های متنوعی حضور داشته باشد و از این منظر که توضیح دادم «فجر» خاصیت و اهمیت بیشتری هم می تواند داشته باشد.
تناقض های جشنواره فجر چیست؟
او درباره تاکید جشنواره فجر در خصوص عدم نمایش فیلم هایی که قبل از شرکت در این جشنواره، در فستیوال های خارجی شرکت کرده اند و اینکه آیا این دستورالعمل می تواند سبب شود جشنواره فجر به واقع ویترین سینمای ایران باشد؟ اظهار نمود: این بحث خیلی مفصل است و خودم از سال ها پیش یعنی وقتی بعنوان فیلمسازی که در حوزه فیلم کوتاه بوده تا الان که فیلم بلند می سازم با این سوال مواجه می شدم. فکر می کنم این جا یک سوءتفاهم پیش آمده یعنی حداقل خوشبینانه اش این است که آنرا سوءتفاهم برای برگزارکنندگان جشنواره بدانیم. شاید بهتر است بگویم یک عهد و قرار قدیمی در جشنواره فجر وجود دارد که هنوز به روز نشده و باز هم خوشبینانه اش این است که بگوییم این قوانین بازبینی جدی نشده اند، چونکه مهمترین تناقض همین است که جشنواره فجر فعلاً بعنوان یک جشنواره ملی شمرده می شود و نمی دانم یک جشنواره ملی چه ارتباطی با بازار بین المللی می تواند داشته باشد.
وی افزود: این در حالیست که ما جشنواره بین المللی فجر هم داریم، یعنی هر چقدر مناسبات جشنواره بین المللی فجر بر این باشد که خودرا با جشنواره های بین المللی دیگر در رقابت بگذارد، جشنواره ملی فجر این طور نیست چون یک جشنواره داخلی است و در رقابت با جشنواره دیگری در دنیا نیست. اگر در رقابت بود که دیگر جشنواره ملی نبود. این تناقض بزرگی است که درباره این جشنواره وجود دارد و موجب می شود فیلمسازها همیشه سردرگم باشند. ضمن اینکه اگر ما خودرا قسمتی از جهان فرض نماییم آن موقع احتمالاً در یک روشی از تعامل با جهان به شکل های مختلف قرار می گیریم، یعنی اهتمام می نماییم بهترین کار را برای مخاطب خودمان و برای فیلمی که تولید شده انجام دهیم و بعنوان مسئولان سینمایی احتمالاً آرزویمان این است فیلمی که در کشورمان تولید شده شکوفاترین مسیر خودرا طی نماید یا فستیوال ما بیشترین مخاطب و بهترین فیلم ها را داشته باشد، ولی گاهی اوقات خود من به شک می افتم که آیا این مسیری است که همه آدم های مختلف به آن فکر می کنند؟ مثلا فرض کنید الان آقای اصغر فرهادی فیلمی داشته باشد که در جشنواره کن به نمایش درآید و جایزه نخل طلا را هم ببرد، معلوم است که در صورت اکران نشدن، باید بتوانیم آنرا در جشنواره فجر بعدی نمایش دهیم. این هم برای مخاطب خوشحال کننده است و هم برای جشنواره اعتبار دارد، مگر اینکه بخواهیم جوری رفتار نماییم که بگوییم ما با دنیا فرق داریم، یعنی آنچه دنیا دوست دارد انجام دهد را ما دوست نداریم.
مکری اظهار داشت: جشنواره های بین المللی با هم در یک رقابت هستند تا پخش اول فیلم ها را بگیرند چون به آن واسطه می توانند اسپانسرهای بیشتری جذب کنند و تماشاچی بیشتری به جشنواره خود بیاورند. علاوه براین فستیوال های زیادی هم هستند که دیگر قانون نمایش اول را نمی پسندند و این ها را کنار می گذارند، اما از آن سو آن شکلی که جشنواره بین المللی فجر ما این مساله را اجرا می کند عجیب است. چطور جشنواره بین المللی فجر همه فیلم های دنیا را از کشورهای مختلف می پذیرد و برای فیلم های ایرانی فقط نمایش اول را می خواهد؟ این قانون هیچ جای جهان وجود ندارد. جشنواره ملی فجر هم نمایش اول (پریمیر) می خواهد در صورتیکه همین موضوع را برای فیلم هایی که در ایران پریمیر شده اند اجرا نمی کند، یعنی یک فیلم می تواند در جشنواره اصفهان باشد، در حقیقت باشد، در جشنواره فیلم کوتاه تهران هم باشد بعد در فجر هم باشد! این ها همه عنوان بین المللی دارند چطور می توانیم فیلم هایی که در جشنواره های حقیقت و کوتاه تهران بوده اند را به فجر بیاوریم ولی سینمایی بلند را نمی توانیم؟چطور اینقدر تناقض وجود دارد؟
مسئله «پریمیر» در فجر برای مسئولان باید روشن شود
او بیان کرد: من فکر می کنم برای حل این ماجراها مسئولان جشنواره فیلم فجر با فعالان حوزه بین الملل سینما باید موضوع را بررسی نمایند، حتی با بخش های بین الملل زیرمجموعه های خود سازمان سینمایی مثل فارابی و انجمن سینمای جوان و مرکز گسترش سینمای مستند جلسه بگذارند تا موضوع برای آنها روشن شود و بتوانند تصمیم بگیرند که اصلاً چه ضرورتی دارد این کار (پریمیر) انجام شود؟ آیا چون بقیه الزام به نمایش اول دارند، ما هم باید انجام دهیم یا اینکه مسئله چیز دیگری است؟ من مصاحبه آقای اطبایی را هم با ایسنا خواندم و فکر می کنم نکته واضح و روشنی در آن وجود داشت که آنها (مدیران) بتوانند از آن استفاده کنند. البته می دانم افراد دیگری هم هستند که از نزدیک با جشنواره کار کرده اند مثل آقای اسفندیاری که این قوانین را می داند. فکر می کنم این وسط چیزی شبیه سوءتفاهم در مورد وضعیت سینمای ایران وجود دارد که ممکنست سبب شود خیلی اتفاقات اشتباه رخ دهد.
مکری در ادامه اظهار داشت: اگر ما برای ساخت یک فیلم قوانینی که در کشور وجود دارد را بطور کامل رعایت نماییم این طور می شود که ابتدا چند ماه طول می کشد پروانه ساخت بگیریم، چند ماه طول می کشد آنرا تولید نماییم، چند ماه طول می کشد پست پروداکشن صورت گیرد، چند ماه طول می کشد پروانه نمایش بگیریم، وقتی هم پروانه گرفت چند ماه طول می کشد ببینیم به جدول تولیدات جشنواره فجر می خورد یا خیر و اگر مناسب باشد باید چند ماه صبر نماییم تا آنرا به جشنواره فجر برسانیم. سوال من است است که یک فیلم چقدر امکان حضور در بازار بین المللی دارد و وقتی فرآیند تولید تمام می شود چقدر امکان دارد در فضای بین المللی بتواند نفس بکشد؟ در این بین به این نکته هم فکر نماییم که اگر جشنواره های جهانی مثل ونیز این آوانس یا امتیاز را به جشنواره داخلی فجر نمی داد که بگوید من با پریمیر شما مشکلی ندارم - کاری که جشنواره فجر با جشنواره ونیز نمی کند - آن وقت مثلاً چه اتفاقی برای فیلم آقای مجیدی می افتاد؟ فیلم «خورشید» بواسطه حضور در جشنواره ونیز توانسته پخش خوب بین المللی داشته باشد، جاهای مختلفی حضور داشته، شانس آن برای حضور در اسکار بالا رفت و در عین حال در جشنواره فجر هم نمایش داده شده است. اگر جشنواره ونیز هم می خواست این کار را کند احیانا آقای مجیدی نمی توانست فیلم خودرا در جشنواره فجر سال قبل نمایش دهد چون اگر هم مستقیم به جشنواره ونیز می رفت نمی توانست طبق قوانین فعلی در جشنواره فجر سال بعد شرکت نماید. همه این ها در حالی است که آنها (جشنواره های خارجی) همیشه اهتمام خودرا می کنند تا بیشترین خدمت را به جهان فیلم ها و جهان مخاطب ارائه نمایند وگرنه اگر فقط بخواهند بگویند ما تصمیمی گرفته ایم که می خواهیم پای آن بایستیم ممکنست هر سال با حضور مدیران جدید تصمیم ها عوض شود.
فیلم های من هیچگاه با سلیقه حاکم بر فجر هماهنگی نداشته اند
این فیلمساز اشاره کرد: هر آنچه تا حالا گفتم به فیلم خودم یعنی «جنایت بی دقت» و تمایل یا عدم تمایلم برای حضور آن در جشنواره فیلم فجر ارتباطی ندارد. فیلم های من اصولاً شانسی در جشنواره فجر نداشته اند چون با سلیقه حاکم بر این جشنواره در ضمن این سال ها هماهنگی نداشتند. بدین سبب به نظر نمی رسد که فیلم من چندان شرایط حضور در این رویداد را داشته باشد همانطور که «اشکان و انگشتر متبرک»، « ماهی و گربه» و «هجوم» هیچ کدام در بخش های رسمی جشنواره فیلم فجر به نمایش در نیامدند. در نتیجه خیلی نمی توانم امیدوار باشم فیلم چهارم من که فضای دورتری از فیلم های قبلی ام ندارد بتواند در جشنواره فجر به نمایش دربیاید و چند سیمرغ هم بگیرد. من حتی در دوره هایی که هیچ فیلمی هم نداشتم درباره این قوانین همین نظر را داشتم و اصلا منظورم رابطه جشنواره فیلم فجر با «جنایت بی دقت» نیست که فکر نمی کنم این رابطه خیلی هم درخشان باشد چون تجربه قبلی فیلم های من نشان میدهد که هیچ گاه حضور رسمی در جشنواره فجر نداشته و نتوانستم داشته باشم پس حرفم بر سر این است چطور می شود جشنواره فجر به استانداردهای جشنواره خوب نزدیک تر شود.
چرا در «پریمیر» از جشنواره های خارجی تقلید می نماییم ولی در سلیقه و ثبات مدیریتی تقلید نمی کنیم؟
شهرام مکری در بخش دیگر از گفت و گو با ایسنا در پاسخ به اینکه آیا شرایط خاص جشنواره امسال که سبب شده جشنواره فجر هیات انتخاب نداشته باشد، می تواند شروعی باشد به جهت اینکه از این پس همه متقاضیان جشنواره فجر مستقیم داوری شوند؟ اظهار داشت: اینکه جشنواره فیلم فجر هیات انتخاب داشته باشد یا نداشته باشد، کم اهمیت تر از این است که جشنواره "سلیقه" داشته باشد. به نظر من هر جشنواره ای نیاز دارد یک سلیقه داشته باشد. سلیقه به ما می گوید که این جشنواره چطور جشنواره ای است. هیچ جشنواره ای نمی تواند سلیقه را به دست آورد مگر اینکه تیم برگزاری جشنواره برای چند سال یکسان باشد. فکر می کنم جشنواره فیلم فجر نیاز دارد که یک هیات مدیره یا یک هیات اجرائی ثابت داشته باشد. مدیر یا دبیر آن - صرف نظر از این که ما او را دوست داشته باشیم یا نداشته باشیم، سلیقه اش را بپسندیم یا نپسندیم - باید برای چند سال یک نفر باشد. ثبات مدیریتی در جشنواره فجر تنها عاملی است که موجب می شود این جشنواره سلیقه پیدا کند؛ بعد ما متوجه می شویم که فیلم های ما برای آن جشنواره مناسب می باشد یا نیست. تمام فستیوال های دنیا که اهتمام می نماییم در نمایش پریمیر از آنها تقلید نماییم این امکان را به ما می دهند که در بُعد دیگری از آنها تقلید نماییم. تقلید کردن به این معنا نیست که فقط نمایش اول فیلم را داشته باشیم. تیم های مدیریت جشنواره های بزرگ دنیا برای سالیان طولانی در حد دو یا سه دهه ثابت است و این کار را انجام می دهند چون می خواهند معلوم شود که طعم موردنظر و دوست داشتنی برای آن جشنواره چیست، آنها می خواهند بدانند که جشنواره شان چه سلیقه ای دارد.
عنوان «ویترین سینمای ایران» برای جشنواره فجر محافظه کارانه است/ چگونه یک جشنواره هم به «خانه دوست کجاست» جایزه می دهد و هم به «استرداد»
او افزود: ما باید بدانیم جشنواره فیلم فجر دوست دارد مثلا به فیلم های بدنه سینما بها دهد یا به فیلم های هنری یا سینمایی تجربه گرا. مدیران جشنواره فجر در تمام این سال ها گفته اند که جشنواره فیلم فجر ویترینی از همه انواع فیلم ها در ایران است. این عنوان اتفاقا به نظرم یک کارکرد محافظه کارانه است. وقتی می گویند همه فیلم ها یعنی به صورتی با سینما محافظه کارانه برخورد می نماییم. در صورتیکه وقتی حرف از جشنواره کن می زنیم یا فیلمی در جشنواره ونیز، برلین، لوکارنو یا کارلووی واری به نمایش در می آید می دانیم این فستیوال ها چه نوع فیلم هایی را دوست دارند به نمایش در آورند، ولی جشنواره فیلم فجر یک سال به «خانه دوست کجاست» جایزه می دهد و یک سال به فیلم «استرداد»، صرف نظر از کیفیت این دو فیلم، مشخص است که این ها از دو سیاره جدا هستند، واقعا چطور یک جشنواره می تواند هر دو این فیلم ها را بهترین بداند؟ مثل این است که مثلاً بگوییم جشنواره کن یک سال نخل طلا را به «تایتانیک» می دهد و یک سال به «طعم گیلاس» صرفنظر از اینکه طعم گیلاس و تایتانیک فیلم های خوبی هستند. مسئله اینجاست که این اتفاق نمی تواند رخ دهد چون این فیلم ها دارای دو ایده مختلف در نگاه کردن به سینما هستند. اگر جشنواره فیلم فجر سلیقه داشته باشد آن وقت ما می فهمیم آیا می توانیم اثر خودرا به فستیوال ارائه نماییم یا نمی توانیم؟این اگر اینطور باشد آن وقت امکان رقابت به فستیوال های دیگر هم در ایران داده می شود، یعنی آن زمان جشنواره فیلم فجر می تواند پوشش دهنده سلیقه فیلم های مثلاً تجاری تر و ملی تر باشد و جشنواره دیگری می تواند تاسیس شود مخصوص فیلم های مثلا هنری، اما مادامی که جشنواره فجر تلاش می کند همه فیلم ها را زیر مجموعه خود کند اتفاقی رخ نمی دهد به ویژه آنکه بنظر می رسد این جشنواره از اینکه رقیبی در حوزه های دیگر برایش به وجود آید ترس دارد و شاید نباید چنین چیزی رخ دهد.
مکری در بخش پایانی این مصاحبه بیان کرد: اگر جشنواره فیلم فجر بخواهد بر همین منوال بچرخد هر سال این وضعیت پیچیده تر می شود و فیلمسازهایی که امید دارند فیلم هایشان در بازارهای بین المللی دیده شود ترجیح شان این خواهد شد که ابتدا فیلم خودرا در بازارهای بین المللی ارایه کنند. البته فقط بحث ترجیح مطرح نیست چونکه بازار جهانی می طلبد که این اتفاق بیفتد و چه خوب که سینمای ایران هم همین ترجیح را بدهد. اگر سینمای ایران می خواهد از این چارچوب بسته ی مخاطب داخلی پا را فراتر بگذارد باید جور دیگری عمل نماییم. ما همیشه از تولید بین المللی و اینکه به مخاطبی فراتر از بازار سینمای ایران برسیم صحبت می نماییم، اما از آن طرف اهتمام می نماییم فیلم هایی را که در این عرصه تلاش می کنند، از دایره سینمای ایران خارج نماییم و به نظرم این اشتباهی است که امیدوارم در سال های آتی حداقل برای فیلم های نسل های بعدی فیلمسازان ایران برطرف شود. باید یادمان باشد که درست است امسال جشنواره ای مثل ونیز می گوید اشکالی ندارد پریمیر جشنواره ملی ایران را می پذیرم، اما می دانیم که سخت گیری جشنواره های مختلف رو به افزایش است و خیلی از آنها دیگر مثل گذشته عمل نمی کنند.
منبع: بازی اندروید
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب