گوشه ای از تاریخ آموزش جامعه نابینایان ایران با آموزشگاه دکتر خزائلی گره خورده است؛ آموزشگاهی که توسط ˮدکتر محمد خزائلیˮ تاسیس شده و زمان بنیان گذاری غیررسمی آن به ۶۴ سال قبل باز می گردد، ولی اکنون زمزمه هایی در خصوص تغییر نام این مدرسه آنهم پس از بازسازی توسط یه فرد خیر و به نام وی شنیده می شود که همین عاملی برای اختلاف نظر شده است؛ تغییری که آموزش و پرورشی ها هرچند آنرا قانونی می دانند اما گویا پیشنهادات و گزینه های دیگری روی میز مذاکره با خیر مدرسه ساز قرار داده اند.
حسین عبدالملکی-پژوهشگر و مشاور فرهنگی انجمن نابینایان ایران ضمن اشاره به تاریخچه آموزشگاه دکتر خزائلی به ایسنا می گوید: آموزشگاه دکتر خزائلی سال ۱۳۳۶ به شکل غیررسمی بنیان گذاری و فعالیت رسمی آن از سال ۱۳۴۳ با همکاری آموزش و پرورش وقت شروع شده است.
آغاز آموزش رسمی نابینایان در سال ۱۳۴۳ در آموزشگاه دکتر خزئلی
وی با اشاره به اینکه ۵۷ سال از بنیانگذاری آموزشگاه نابینایان دکتر خزائلی می گذرد، ادامه می دهد: از سال ۱۳۳۶ هیچ نهاد رسمی متولی آموزش نابینایان نداشتیم و همه نابینایان همچون نابینایان بزرگسال در کشور بی سواد بودند و به علت مشکلات فرهنگی و بی سوادی، خیلی از آنها منزلت اجتماعی پایینی داشتند. دکتر خزائلی برای حل این مورد به باسوادی نابینایان تصریح کرد و در نهایت آموزشگاهی با کمک خیرین راه اندازی نمود و سپس آنرا گسترش داد.
مشاور فرهنگی انجمن نابینایان ایران اظهار می کند: این آموزشگاه برای تحصیل بزرگسالان افتتاح شد و حتی با همراهی داوطلبانی که در آموزشگاه تدریس می کردند، نابینایان بزرگسال تهران جمع می شدند و هزینه ایاب و ذهاب و حتی هزینه زندگی آنها را هم تأمین می کردند تا این افراد در مدرسه حضور پیدا کنند. (حتی افراد نابینایی هم از سراسر کشور برای آموزش و باسواد شدن به تهران و این آموزشگاه می آمدند). در کنار آموزش رسمی، حرفه آموزی مانند (آموزش اپراتوری تلفن)، نجاری، ساخت صنایع دستی، و... هم برای محصلان صورت می گرفت و همین آموزشگاه آغازی برای اشتغال خیلی از نابینایان شد.
اهدای آموزشگاه به آموزش و پرورش
عبدالملکی یادآور می شود: دکتر خزائلی به جهت اینکه این آموزشگاه برای همیشه برای آموزش نابینایان فعال باشد، طی قراردادی با آموزش و پرورش وقت آنرا اهدا کرد تا این مدرسه همیشه برای آموزش نابینایان ماندگار بماند؛ پس از مدتی که بزرگسالان نابینا در این مدرسه باسواد شدند و نهادهای دیگری برای آموزش و حرفه آموزی نابینایان بزرگسال به وجود آمد، مدرسه تمرکز خویش را روی آموزش کودکان نابینا گذاشت؛ از آن زمان تابحال تعداد زیادی از افراد نابینا در این آموزشگاه درس خواندند و این آموزشگاه اساتید دانشگاه، وکلا، نویسنده و شعرای بسیاری را به جامعه تقدیم کرده است.
این پژوهشگر ضمن اشاره به این که آموزشگاه دکتر خزائلی صرفاً یک مدرسه نیست، به دیگر دستاوردهای آموزشگاه دکتر خزائلی اشاره می کند و می افزاید: تا سال ۱۳۴۸ امکان تبدیل کتاب ها به خط بریل در چاپ با تیراژ انبوه وجود نداشت، اما در سال ۱۳۴۸ دکتر خزائلی با پیگیری هایی مقدمات ورود نخستین ماشین چاپ بریل با تیراژ انبوه به ایران را فراهم نمود. این ماشین ابتدا در موسسه کیهان و سپس برای مدتی در سازمان رفاه نابینایان مستقر شد، اما به علت محدودیت فضا، دکتر خزائلی داوطلبانه قبول کرد تا یک و نیم طبقه از آموزشگاه به کتابخانه ویژه نابینایان اختصاص یابد و از سال ۱۳۵۰ طبقه اول و نیم طبقه دوم به کتابخانه اختصاص یافت و تولید کتاب های گویا و بریل به صورت رسمی و در تیراژ بالا کلید خورد.
وی ادامه می دهد: همینطور چاپ نخستین قرآن های بریل با تیراژ بالا هم در این آموزشگاه در سال ۵۰ تا ۵۳ آغاز شد. درکنار آموزش به نابینایان، تا سال ۶۵ بخش عمده ای از فعالیتهای در ارتباط با تأمین نیازهای فرهنگی نابینایان کشور هم در این آموزشگاه صورت می گرفت. از اواسط دهه ۶۰ هم یک طبقه به این آموزشگاه اضافه می شود و به تدریج دوره دبستان هم به مقاطع تحصیلی آموزشگاه اضافه گردید. همینطور از اوایل دهه ۷۰ استودیو مجهزی در آموزشگاه قرار می گیرد و از آن زمان به شکلی خیلی از کتب درسی نابینایان برای کل کشور در این استودیو ضبط می شود.
باتوجه به این که عمر آموزشگاه دکتر خزائلی به ۶۴ سال پیش بازمی گردد، به قول عبدالملکی اوایل دهه ۹۰ قرار بر بازسازی بنا شد اما به علت برخی مسائل بازسازی بنا به تعویق افتاد و درنهایت نیمه دوم دهه ۹۰ بازسازی این بنا شروع و با پیگیری هایی بازسازی مدرسه (در حال تکمیل است).
توافق با یک خَیِر برای تکمیل بازسازی مدرسه خزائلی و شائبه تغییر نامه مدرسه
این کارشناس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با اشاره به اینکه خردادماه سال جاری متوجه شدیم که مقرر است نام مدرسه دکتر خزائلی که خودشان بنا نهادند، گسترش دادند و خودشان اهدا کردند، بعد از ۶۴ سال تغییر کند، مدعی شد: با خیری جهت تکمیل بازسازی توافق نامه ای بسته شده است. این توافق نامه میان آموزش و پرورش شهر تهران، سازمان نوسازی مدارس، سازمان تجهیز مدارس، آموزش و پرورش منطقه ۱۲، مجمع خیرین و فرد خیر امضاء شده است.
وی در ادامه می گوید: بنابر توافق نامه کل مبلغی که قرار شده این خیر برای این کار بپردازد، ۱.۵ میلیاردتومان است که برپایه برآوردهایی که انجام شده این مبلغ کمتر از ۱۵ درصد هزینه بازسازی مدرسه است. این توافق نامه دیماه سال ۹۹ منعقد شده و این درحالیست که تا خردادماه سال جاری هیچ کدام از جامعه نابینایان و آنگونه که آموزش و پرورش استثنایی که متولی مستقیم آموزش نابینایان هستند می گویند، از این مورد آگاه نبودند حال آنکه در کنوانسیون حقوق معلولان صریحا اشاره شده معلولان باید در تصمیم سازی ها با تکیه بر تصمیماتی که در ارتباط با خودشان است مشارکت داشته باشند، اما بررسی اسناد امضاءکننده این توافق نامه نشان داده است که هیچیک از افراد امضا کننده نه از جامعه نابینایان هستند و نه ارتباطی با این قشر دارند.
عبدالملکی ضمن اشاره به این که آموزش نابینایان به دلیل محرومیت از بینایی دارای دشواری ها و پیچیدگی های فراوانی است و کشورهایی که در زمینه آموزش نابینایان فعالیت بیشتری داشته باشند یکی از نمادهای توسعه یافتگی شان به حساب می آید، می گوید: هم اکنون نابینایان، فرهیخته ترین قشر معلولان در ایران هستند که نباید نقش بی بدیل دکتر خزائلی و آموزشگاه او را در این حوزه نادیده گرفت.
وی با اشاره به اینکه سابقه آموزش و پرورش نابینایان در ایران حدود ۱۰۰ سال است، اظهار می کند: یکی از موثرترین مراحل آموزش و پرورش نابینایان در ایران حلقه آموزش در تهران است. مکتب حلقه آموزش نابینایان در تهران از دهه سوم شمسی آغاز می شود و اصولا درصد زیادی از گسترش آموزش و پرورش نابینایان و رسمیت پیدا کردن آن در تهران اتفاق می افتد و آموزشگاه دکتر محمد خزائلی نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای در این حیطه داشته است و نباید صرفاً بعنوان یک مدرسه به این آموزشگاه نگاه کرد.
وی اعتقاد دارد که آموزشگاه خزائلی به علت سابقه، تاثیرات فراوان بر آموزش نابینایان و بخصوص جایگاه بالای علمی و فرهنگی موسس آن «دکتر محمد خزائلی» بعنوان یک برند آموزشی حتی در سطح بین المللی قابل طرح است. یکی از تاثیرات مهم دکتر خزائلی در حوزه آموزش نابینایان، ایجاد امکان حق استفاده از منشی در امتحانات برای نابینایان و هم فراهم سازی امکان استخدام نابینایان در آموزش و پرورش بود.
برخی اسامی، مظهر هویت یک گروه هستند
سهیل معینی، مدیرعامل شبکه تشکل های نابینایان و کم بینایان کشور هم در اینباره به ایسنا می گوید: در این مورد بحث فرهنگ سازی در جامعه بخصوص برای اقلیت های اجتماعی که عموما با پیش داوری هایی مانند کم توانی یا کم انگاشته شدن روبه رو هستند، مطرح است. زمانی که چنین نگاهی وجود دارد، در دنیا افرادی که مظهر توانمندی هستند، سمبل های توانمندی این گروه و مظهر تغییر برای نگرش جامعه تلقی می شوند.
وی می افزاید: زمانی که فردی مانند دکتر محمد خزائلی در دهه هایی که بی سوادی در کشور بیداد می کرد، در دهه ۴۰ بدون هرگونه امکاناتی تا مقطع دکترا تحصیل می کند و نماینده مجلس و سمبل بزرگ برای توانمندی افراد نابینا و کم بینا می شود و مرکز شبانه روزی برای آموزش بزرگسالان را بنیان گذاری می کند و بعد از آن مرکز آموزش نابینایان در کشور که چند دهه است به نابینایان خدمت می دهد و دهها تن از نابینایان موفق کشور حاصل تحصیل در این مرکز هستند را بنیان گذاری می کند، با چه توجیهی نام دکتر خزائلی که مظهر فرهنگ سازی است را می خواهیم حذف کنیم؟ این رویه غلطی است.
مدیرعامل شبکه تشکل های نابینایان و کم بینایان ضمن اشاره به این که برخی اسامی و مراکز مظهر هویت گروهی هستند، با طرح این پرسش که چرا کتابخانه های بزرگ و مراکز تحقیقاتی به نام افرادی نامگذاری می شوند؟ سخنان خویش را اینطور تکمیل کرد: چونکه این افراد مظهر هویت فرهنگی در آن جامعه هستند. ما بعنوان اقلیت اجتماعی، مراکز فرهنگی در کشور داریم که این مراکز با نام بزرگان این اقلیت و یا کسانی که در آموزش و توانبخشی افراد نابینا پیشتاز بودند نامگذاری می شود و این نام ها برای ما تنها یک اسم نیست، بلکه سمبل هویت گروهی ما هستند و روی آنها تعصب گروهی داریم.
معینی معتقد است: سازمان نوسازی مدارس باید این فرهنگ را در کشور رایج کند که نام بزرگانی که روی مراکز آموزشی گذاشته می شوند فقط به اعتبار این که افراد پول می پردازند نیست، بلکه کسانی که در راهی فرهنگ سازی کردند باید نامشان بر سر در مراکز باشد.
نمی توان نام یک مرکز فرهنگی را با صرف ۱.۵ میلیارد تغییر داد
وی ادامه می دهد: ما دست خیران را هم می بوسیم، اما خیران مدرسه ای که وجود ندارد را راه اندازی کنند و نام خویش را روی آن مرکز نامگذاری کنند اما مرکز فرهنگی که ده ها سال است نام بزرگی روی آن است را نمی توان با ۱.۵ میلیاردتومان تغییر نام داد و ارزش آنرا به اندازه پول پایین بیاوریم. نباید نامهای مراکز فرهنگی را بعنوان یک اسم ببینیم چونکه این نام ها سمبلهای فرهنگ سازی و هویت گروهی هستند.
ساختمانی که به آن حساس شده اند ۷ سال بدون استفاده و تخریبی بود
طبق قانون، خیرمدرسه ساز می تواند نام مدرسه را تغییر دهد
فتحی، مسئول دبیرخانه مجمع خیرین مدرسه ساز در منطقه ۱۲ تهران در گفتگو با ایسنا، درباره آخرین وضعیت ساخت، بهره برداری و تغییر عنوان مدرسه نابینایان «دکترخزائلی» اظهار نمود: مدرسه دکتر خزائلی همچون مدارس قدیمی است که سبقه زیادی دارد اظهار نمود: این مدرسه تخریب شده و به دلایلی طی هفت سال آخر نیمه تمام باقی مانده بود و دانش آموزانش در ساختمان و در منطقه دیگری مستقر شده بودند.
وی ادامه داد: خیری به این حوزه ورود کرد و با ۱.۵ میلیارد تومان آورده سبب شد که این مدرسه تکمیل شود و به مرحله بهره برداری برسد. در اینجا مبحث میزان آورده خیر در مقایسه یا قیمت کلی ملک اصلا مطرح نیست و آنچه برای ما اهمیت دارد این بود که این مدرسه نیمه کاره با کمک خیر آماده بهره برداری می شود.
مسئول دبیرخانه مجمع خیرین مدرسه ساز در منطقه ۱۲ تهران با اشاره به اینکه ساختمانی که انجمن نابینایان رویش حساسیت نشان می دهد، ساختمانی بوده که هفت سال بلا استفاده باقی مانده بود و باید اعتبار لازم برای تکمیل این مدرسه تأمین می شد اظهار داشت: طبق قانون اگر خیری یک سوم هزینه ساخت یک مدرسه را تقبل کند، طی تفاهمنامه ای می تواند آنرا به هرنامی تمایل داشت نامگذاری کند.
نام "خزائلی" روی تابلو مدرسه می ماند
فتحی اضافه کرد: آموزش و پرورش شهر تهران هم با عنایت به این که در سند رسمی مدرسه دکتر خزائلی از حقوق خاصه خودگذشت کرده و نام خاصی برای مدرسه تعیین نکرده و فقط ذکر شده که «بزرگ سالان نابینایان» و ما هم به استناد مدارک و قانون اقدام می نماییم. تفاهمنامه مذکور با خیر منعقد شده است.
وی تصریح کرد که البته ما هم مایل هستیم نام دکتر خزائلی روی مدرسه باقی بماند و نسبت به آن عِرق داریم اظهار داشت: در آخرین جلسه ای که به این منظور تشکیل شده بود و مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران و رئیس جامعه خیرین مدرسه ساز کشور حضور داشتند مصوب شد که با خیر هماهنگ کنند که یا مدرسه دیگری در تهران به نام وی شود و یا نام وی در تابلوی مدرسه ذیل عنوان دکتر خزائلی درج شود.
بهتر بود انجمن نابینایان تأمین بخشی از هزینه بازسازی مدرسه را تقبل می کرد
مسئول دبیرخانه مجمع خیرین مدرسه ساز در منطقه ۱۲ تهران افزود: ما نخواستیم آن مدرسه را از نابینایان بگیریم. این مدرسه، خاص آنهاست. شاید اگر خود انجمن از ابتدا در مورد تأمین بخشی از هزینه های ساخت اعلام مشارکت و آمادگی می کردد، کار به شکل بهتری پیش می رفت. هدف نهایی ما این است که مدرسه آماده بهره برداری شود و بچه ها از سردرگمی وسرگردانی در مناطق دیگر نجات پیدا کنند.
وی خاطرنشان کرد که نگاه ما به این مورد آموزش و پرورشی و دلسوزانه است و نگاه ملک داری و عنوان محوری نسبت به هیچ مدرسه ای نداریم.
منبع: بازی اندروید
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب